70 αποφθέγματα, γνωμικά και σοφά λόγια του Πλάτωνα

Πλάτων

Ο Πλάτων ήταν μεγάλος φιλόσοφος της αρχαίας Αθήνας. Γεννήθηκε το 429 π.Χ. και πέθανε το 347 π.Χ. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αριστοκλής, επειδή όμως είχε πλατύ μέτωπο, ονομάστηκε Πλάτων. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Μαθήτεψε σε πολλούς φιλοσόφους, αλλά περισσότερη επίδραση δέχτηκε από τη διδασκαλία του Σωκράτη, στον οποίο μαθήτεψε οκτώ χρόνια. Ο Σωκράτης τον έκανε να "γνωρίσει τον εαυτό του", τις πνευματικές δυνάμεις του και του άνοιξε το δρόμο προς τη φιλοσοφική σκέψη. Αφοσιώθηκε στη φιλοσοφία και αναδείχτηκε ως ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της αρχαίας Ελλάδας μετά το δάσκαλό του. Ίδρυσε στην Αθήνα δική του φιλοσοφική σχολή στον Κεραμεικό, την περίφημη Ακαδημία. Μεταξύ των μαθητών του υπήρξαν ο Αριστοτέλης, ο Ξενοκράτης κ.α.

Η φιλοσοφική διδασκαλία του Πλάτωνα είναι συνέχεια της σωκρατικής θεωρίας περί εννοιών, την οποία προήγαγε στη θεωρία των ιδεών. Από τις ιδέες την πρώτη θέση κατέχει η ιδέα του αγαθού, προς το οποίο πρέπει να κατευθύνεται κάθε επιθυμία, ενέργεια και δράση. Στην έννοια του αγαθού ενυπάρχει και η έννοια της αρετής, προς την οποία πρέπει να ασκηθεί κάθε ανθρώπινη κοινωνία. Ωραίο για τον Πλάτωνα είναι μόνο εκείνο που υπηρετεί την αρετή. Ως σκοπό της ζωής του ανθρώπου θεωρεί την ευδαιμονία, η οποία όμως επιτυγχάνεται με τη συνεχή άσκηση της αρετής.

 

Ο Πλάτων αποδέχεται μία αρχή, το Δημιουργό, που δημιούργησε τα πάντα, και που εποπτεύει και προνοεί για τον κόσμο. Πρώτη δημιουργία του Δημιουργού είναι η ψυχή, η οποία έχει νουν και είναι αθάνατη. Μέσω της ψυχής ο άνθρωπος οφείλει να ανυψωθεί στον κόσμο των ιδεών και συγκεκριμένα στην ιδέα του ύψιστου αγαθού και της αρετής. Τούτο θα επιτευχθεί μόνο, εφόσον προηγηθεί η κάθαρση της ψυχής. Οι ηδονές δεν αποτελούν εμπόδιο για την ανύψωση του ανθρώπου, αν είναι από αυτές που προάγουν τον άνθρωπο, π.χ. πνευματικές ηδονές.

Όσον αφορά το πολιτειακό σύστημα, κηρύχτηκε υπέρ της ολιγαρχίας, οι δε άρχοντες πρέπει να είναι φιλόσοφοι. Κατ' αυτόν μια πολιτεία ευημερεί και προοδεύει, όταν βασιλεύουν σε αυτή οι φιλόσοφοι και όχι όταν φιλοσοφούν οι βασιλείς. Θέλει την πολιτεία ιδανική. Τα πάντα να υποτάσσονται σε αυτή, όλα να είναι κοινά και το ατομικό συμφέρον να αφιερώνεται στο γενικό. Κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου πρέπει να προάγει την πολιτεία και για το λόγο αυτό οφείλει να τελεί υπό την κηδεμονία της. Πρώτη φροντίδα της πολιτείας είναι η μόρφωση και η αγωγή των νέων. Ιδανικός πολίτης γίνεται ο νέος εκείνος, που έχει ασκηθεί στην αρετή. Οι κυριότερες από τις αρετές που αναπτύσσονται στα συγγράματα του Πλάτωνα είναι η ανδρεία, η φιλία, η σωφροσύνη, η ευσέβεια, η δικαιοσύνη, η ηθική κτλ.

70 διάσημα αποφθέγματα και γνωμικά του Πλάτωνα

Ηδονών ήδιον έπαινος.
(Από όλες τις ηδονές ο έπαινος είναι η πιο γλυκιά.)

Πλάτων

Ου δει ένεκα του κινδύνου πράττειν τι ανελεύθερον.
(Δεν πρέπει κανείς επειδή κινδυνεύει να κάνει κάτι δουλοπρεπές)

Πλάτων

Ο αληθινός άρχων ου πέφυκε το αυτώ συμφέρον σκοπείσθαι αλλά το τω αρχομένω.
(Ο αληθινός άρχοντας δεν πρέπει να κοιτάζει το δικό του συμφέρον αλλά των υπηκόων του.)

Πλάτων

Άριστον υγιαίνειν, δεύτερον δε κάλλος, τρίτον δε πλούτος.
(Το καλύτερο είναι η υγεία, το δεύτερο η ομορφιά, το τρίτο ο πλούτος.)

Πλάτων

Σοφός Σοφοκλής, σοφότερος Ευριπίδης, ανδρών δ’ απάντων Σωκράτης σοφότατος.

Πλάτων

Του λόγου μέτρον εστίν ουχ ο λέγων, αλλ’ ο ακούων.
(Την ομιλία αξιολογεί όχι αυτός που μιλάει αλλά αυτός που ακούει.)

Πλάτων

Καθεύδων ουδείς ουδενός άξιος, ουδέν μάλλον του μη ζώντος.
(Αν κοιμάται [συνέχεια] κανείς, δεν είναι άξιος για τίποτα, όχι περισσότερο από κάποιον που δεν είναι ζωντανός.)

Πλάτων

Άρα το όσιον ότι όσιόν εστιν, φιλείται υπό των θεών, ή ότι φιλείται όσιόν εστιν.
(Το καλό είναι καλό επειδή αρέσει στους θεούς ή αρέσει στους θεούς επειδή είναι καλό;)

Πλάτων

Ακολουθήστε μας στα social