Α- Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Κ - Λ - Μ -Ν - Ο - Π - Σ - Τ - Υ - Φ

 

---

 

 

Α

Αγάπη & Έρωτας

• Καλύτερα να είσαι η αγάπη ενός γέρου παρά η σκλάβα ενός νέου.
• Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται.
• Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.
• Αγάπη δίχως πείσματα, φαΐ δίχως νοστιμάδα.

 

Αγωγή & Παιδεία

• Ό,τι μικρομάθαινες, δεν το γεροντάφηνες.
• Μαθαίνει την τέχνη στου κασιδιάρη το κεφάλι.
• Μ' όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.

Αδιαφορία

• Χέστηκε η φοράδα στ' αλώνι.
• Από πίτα που δεν τρως, τί σε νοιάζει κι αν καεί.
• Έπεσε η ζάχαρη στο μέλι και κάτι τρέχει.
• Και μ' εκατό στη φυλακή και με τα λίγα μέσα.

Αδράνεια & Τεμπελιά

• Ο τεμπέλης κι ο φαγάς ή χωροφύλακας ή παπάς.
• Κάλλιο ένα καλό χουζούρι παρά της δουλειάς το νταβαντούρι.
• Πέσε πίτα να σε φάω.
• Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών' και μαγαρίζουν.
• Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια.
• Άξιος είναι στο φαΐ και γρήγορος στον ύπνο.

Αίτιο & Αποτέλεσμα

• Όποιος νύχτα περπατεί, λάσπες και σκατά πατεί.
• Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
• Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.
• Όποιος έχει τη μύγα, μυγιάζεται.
• Αν δεν αστράψει, δεν βροντά.
• Όπως έστρωσες, έτσι θα κοιμηθείς.

Αλήθεια & Ψέμα

• Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
• Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.
• Άλλος έχει τ' όνομα κι άλλος τη χάρη.
• Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.

Ανάγκη

• Η πείνα κάστρα πολεμά και κάστρα παραδίνει.
• Όποιος μπαίνει στο χορό, χορεύει.

Αναζήτηση

• Θα το βρει η τάβλα το καρφί της.
• Στραβός βελόνι εγύρευε μέσα στην αχυρώνα.
• Όποιος χτυπάει του ανοίγουνε κι όποιος γυρεύει βρίσκει.
• Ψάχνει ψύλλους στ' άχυρα.
• Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις.

Αναποτελεσματικότητα

• Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
• Στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα.
• Της νύχτας τη δουλειά τη βλέπει η μέρα και γελά.
• Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα.
• Τον αράπη κι αν τον πλένεις, το σαπούνι σου χαλάς.
• Τυφλός τυφλό οδήγαγε και οι δυο στο λάκκο πέσαν.
• Τώρα που έγινε η θάλασσα γιαούρτι, δεν έχουμε κουτάλια.
• Δεμένο σκυλί, πρόβατα δε φυλάει.
• Πολύ κο-κο και κανένα αβγό.

Ανεπάρκεια

• Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη.
• Ήταν στραβό το κλήμα, το 'φαγε κι ο γάιδαρος.
• Τι είναι ο κάβουρας, τι είναι το ζουμί του.
• Εδώ ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη.

Ανθρώπινες σχέσεις

• Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.
• Το 'να χέρι νίβει τ'άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
• Κράτα με να σε κρατώ, ν' ανεβούμε στο βουνό.
• Δώσε θάρρος στο χωριάτη να σ' ανέβει στο κρεβάτι.
• Στους δυο τρίτος δε χωρεί.
• Σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις.
• Δε με θέλεις μία οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.

Άνοδος & Κάθοδος

• Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια.
• Έχει ο καιρός γυρίσματα να πληρωθούν τα πείσματα.
• Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι.

Αντιφάσεις

• Ο παπουτσής ξυπόλητος κι ο ράφτης μπαλωμένος.
• Βρακί δεν έχει ο κώλος μας, γαρίφαλο στ' αυτί μας.

Αξία & Ικανότητα

• Βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει.
• Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
• Άγιος που δε θαυματουργεί, μηδέ δοξολογιέται.

Αξιολόγηση

• Μη με κοιτάς στο γύρισμα, γυρίζω παλικάρι. Να με κοιτάς στο λιόκρισμα που σπάω το λιθάρι.
• Μην αγοράζεις γουρούνι στο σακί.

Απαξίωση

• Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα.
• Κάτι τρέχει στα γύφτικα.
• Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν.
• Έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.
• Έκανε τ' άχυρα κομμάτια.
• Βροντάν όλα τα σίδερα, βροντά κι η σακοράφα.

Απειλές

• Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
• Κι ο Άγιος φοβέρα θέλει.
• Θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι.
• Όταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την αυλή, καρτέρα τη και στη δική σου
• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.
• Σαν σ' αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρνα από την Άνδρο.
• Το σιγανό ποτάμι να φοβάσαι.

Απογοήτευση

• Από το γάμο έρχομαι και μα την πείνα που 'χω.
• Χέσε μέσα Πολυχρόνη που δε γίναμε ευζώνοι.
• Στολίστηκε η νύφη κι απόμεινε.

Απολαύσεις

• Όπου γάμος και χαρά, η Βασίλω πρώτη.
• Ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει ο κώλος μας.
• Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα φάει και το κουβέλι.
• Παρασκευή και Σάββατο, ποτέ άφεγγο δε μένει.

Β

---

Βία

• Είπ' ο ένας το 'να, ο άλλος τ' άλλο κι ο παπάς το "Κύριε ελέησον".
• Ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνη.
• Το ξύλο βγήκε απ' τον Παράδεισο.

Βλακεία

• Δεν ξέρει να μοιράσει δυο γαϊδουριών άχυρο.
• Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος.
• Σαράντα πέντε Γιάννηδες ενός κοκόρου γνώση.
• Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.

 

Γ

---

Γάμος

• Κάλλιο στο παλούκι, πάρα σώγαμπρος.
• Η νύφη όντας θα γεννηθεί, της πεθεράς θα μοιάσει.
• Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
• Ή μικρός-μικρός παντρέψου, ή μικρός καλογερέψου.
• Πάρ' τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου.
• Όλη η βδομάδα του γαμπρού και η Κυριακή της νύφης.
• Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες στο σπίτι.
• Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει.
• Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.

Γηρατειά

• Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει.
• Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
• Η γριά η κότα έχει το ζουμί.
• Ο γέρος πάει ή από πέσιμο ή από χέσιμο.

Γνώση

• Στερνή μου γνώση να σ' είχα πρώτα.
• Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
• Να 'χαν οι κουρούνες γνώση, να μας δάνειζαν καμπόση.

Γυναίκα

• Ο Θεός να σε φυλάει απ' το άδικο και από κακιά γυναίκα.
• Η καλή νοικοκυρά, είναι δούλα και κυρά.

Δ

---

Δικαιολογίες

• Ψάλε δεσπότη, με πονεί το δάχτυλο μου.
• Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.
• Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
• Θέλω ν' αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ' αφήνει.

Δικαιοσύνη

• Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, αλλά αγαπάει και τον νοικοκύρη.
• Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πάς.
• Μην παίρνεις δίκιο ορφανού, ούτε τόπο ποταμού.

Δράση

• Στη βράση κολλάει το σίδερο.
• Μην περιμένεις να χιονίσει για να δεις μιαν άσπρη μέρα.

Δρόμος

• Το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι.
• Όποιος πάει ανάγυρα, πάει σπίτι του.

Ε

---

Εμμονές

• Το πολύ το "Κύριε ελέησον" το βαριέται κι ο παπάς.
• Η γριά το μισοχείμωνο ξυλάγγουρο γυρεύει.
• Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου.
• Όλα τα πουλιά πάν' κι έρχονται κι ο σπουργίτης αναμένει.

Εμπειρία

• Ο παθός και μαθός.
• Μαθημένα τα βουνά απ' τα χιόνια.
• Όποιος καεί με το χυλό, φυσάει και το γιαούρτι.
• Πέντε μήνες έναν κόμπο, ένα μήνα πέντε κόμπους.

Εμπόδια & Δυσκολίες

• Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους λεβέντες.
• Κάθε εμπόδιο για καλό.
• Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται.
• Όλ' ανάποδα κι ο γάμος την Τετράδη.

Εξαπάτηση

• Ο άδειος ο τενεκές κάνει το μεγαλύτερο θόρυβο.
• Μασάει η κατσίκα ταραμά;
• Από 'ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
• Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά.
• Εγέλασές με μια φορά, ανάθεμα σε σένα, εγέλασές με δυο φορές, ανάθεμά μου εμένα.

Εξειδίκευση

• Μάθε τέχνη κι άσ' τηνε κι άμα πεινάσεις πιάσ' τηνε.
• Παλιά μου τέχνη κόσκινο.
• Το αμπέλι, θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι στο γιαλό, θέλει καραβοκύρη.

Επιθυμίες

• Ποιος στραβός δεν θέλει το φως του.
• Όποιος θέλει τα πολλά, χάνει και τα λίγα.
• Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα.

Επικοινωνία

• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φάτο.
• Άλλα λέει η θεία μου κι άλλα ακούν τ' αυτιά μου.
• Χωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει.
• Βαράει το σαμάρι ν' ακούσει ο γάιδαρος.
• Η σιωπή είναι χρυσός.
• Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.
• Τα λέει στην πεθερά για να τ' ακούσει η νύφη.
• Όποιος δε μιλάει, τον θάφτουν ζωντανό.
• Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.

Επιλογές

• Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
• Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
• Θέλεις θέρισε και δέσε, θέλεις δέσε και κουβάλα.
• Θέλει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο.

Εργασία

• Ο λόγγος δεν εφοβήθει το τσεκούρι μα το στειλιάρι.
• Αν ήταν καλή η δουλειά, θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
• Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη.
• Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο.
• Η γαϊδούρα σαράντα πουλάρια έκανε και το σαμάρι δεν της έλειψε.
• Ράβε-ξήλωνε, δουλειά να μη σου λείπει.

Ερωτισμός

• Αν δεν κουνήσει η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
• Ανάρια ανάρια το φιλί, για να 'χει νοστιμάδα.
• Φάε λάδι και έλα βράδυ.

Ευγνωμοσύνη

• Πίνει η κότα το νερό, μα κοιτάει και το Θεό.

Ευκαιρίες

• Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
• Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντε-έξι.

Εχθροί

• Το ποτάμι κοιμάται, ο οχτρός δεν κοιμάται.

Ζ

---

Ζωή & Θάνατος

• Σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε.
• Η ζωή είναι ένα αγγούρι. Άλλος το τρώει και δροσίζεται και άλλος το τρώει και ζορίζεται.

Η

---

 

 

Ηγεσία

• Το ψάρι βρομάει απ' το κεφάλι.
• Όταν λείπει η γάτα, χορεύουν τα ποντίκια.

Θ

---

Θέληση & Δύναμη

• Ο καλός ο μύλος όλα τ' αλέθει.
• Όλα γίνονται. Μόνο του σπανού τα γένια δεν φυτρώνουν.
• Ο επιμένων νικά.

Θλίψη & Πόνος

• Το πολύ ταμάχι τρώει το στομάχι.
• Μια στεναχώρια που μοιράζεται είναι μισή στεναχώρια.
• Παρηγοριά στον άρρωστο ώσπου να βγει η ψυχή του.

Κ

---

Καιρός

• Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σ' εκείνον το ζευγά που' χει πολλά σπαρμένα.
• Πάν' τα σύννεφα στην Πάτρα, πάν' τα ρέματα γιομάτα.
• Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.
• Το κρύο με το σακί μπαίνει και με το βελόνι βγαίνει.
• Άσπρος ήλιος, μαύρη ημέρα.
• Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
• Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
• Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
• Η θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει.
• Μάης βρεμένος μούστος μετρημένος.
• Αν δεν λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είναι καλοκαίρι.

Κακία

• Το γινάτι βγάζει μάτι.
• Κακό χωριό τα λίγα σπίτια.
• Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
• Όποιος σκάβει το λάκκο τ' αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
• Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει.
• Το μάτι σπάει την πέτρα.
• Ο κακός χρόνος περνάει, ο κακός γείτονας δεν περνάει.

Καλοσύνη

• Κάμε το καλό και ρίξ' το στο γιαλό.
• Αφού έκαμες την εκκλησιά, κάμε και τ' άγιο βήμα.

Καταγωγή

• Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.
• Κατά μάνα κατά κύρη, κατά γιό και θυγατέρα.
• Η αλεπού εκατό χρονών, τ' αλεπουδάκια εκατόν δέκα.
• Το αίμα νερό δεν γίνεται και άμα γενεί, δεν πίνεται.
• Σόι πάει το βασίλειο.
• Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.
• Η αλεπού και το παιδί της, ένα τομάρι έχουνε.
• Από κει που πήδησε η κατσίκα θα περάσει και το κατσικάκι.

Καταστροφή

• Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους.
• Εμπήκ' ο λύκος στο μαντρί, αλί που 'χε το ένα.
• Η φωτιά και το νερό δεν έχουν μαλλιά.

Κίνητρα

• Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;
• Με το στανιό ο σκύλος μαντρί δε φυλάει.

Κόστος & Τιμή

• Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ' αλεύρι.
• Η φτήνια τρώει τον παρά.
• Το φτηνό το κρέας το τρώνε τα σκυλιά.

Λ

---

Λάθη & Σφάλματα

• Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρων' οι κότες.
• Έβαλαν το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.

Λόγια

• Ο Μανώλης, με τα λόγια, χτίζει ανώγια και κατώγια.
• Λόγο είπα, λόγγο δεν έκαψα!
• Όποιον λόγο πεις, τέτοιον και θ' ακούσεις.
• Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ' αλώνι.
• Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
• Όχι Γιάννης, Γιαννάκης.
• Τα λόγια γυρίζουν το ποτάμι.
• Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.

Λογική

• Τρεις το λάδι, δυο το ξίδι, πέντε το λαδόξιδο.
• Τα μισά της χιλιάδας πεντακόσια.

Μ

---

Ματαιοδοξία

• Έκανε η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο.
• Έλα παππού να σου δείξω τ' αμπελοχώραφά σου.

Μέλλον

• Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα 'ρθεις.
• Η καλή μέρα απ' το πρωί φαίνεται.
• Καλομελέτα κι έρχεται.

Μέσα & Δυνατότητες

• Αν δεν έχεις νύχια να ξυθείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.
• Άπλωνε τα πόδια σου μέχρι εκεί που σε παίρνει το πάπλωμα.
• Έχει το πεπόνι, έχει και το μαχαίρι.
• Που πας ξυπόλητος στ' αγκάθια.
• Όποιος έχει τα γένια, έχει και τα χτένια.
• Ο πνιγμένος απ' τα μαλλιά του πιάνεται.
• Ρωτώντας πας στην Πόλη.
• Ο που καβαλάει ξένο άλογο, μεσοδρομίς πεζεύει.
• Ο άνθρωπος ό,τι μπορεί κι ο Θεός ό,τι θέλει.
• Καλά είν' τα φαρδομάνικα, μα είν' για δεσποτάδες.

Μοναξιά

• Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
• Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.
• Μοναχός σου μήτε στον παράδεισο.

Μυστικά

• Ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα δεν κρύβονται.
• Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.
• Ο κόσμος το' χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι.
• Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.
• Τα κουκουλώνει σαν τη γάτα.

Ν

---

 

 

Νους

• Κοντά στο νου κι η γνώση.
• Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει πόδια.

Ντροπή

• Τον ξεδιάντροπο φτύνανε κι έλεγε ψιχαλίζει.
• Η δουλειά δεν είν' ντροπή και ντροπή είν' η τεμπελιά.
• Έβγα έξω και πομπέψου κι έμπα μέσα και πορέψου.

Ο

---

Ομορφιά

• Άσχημο παιδί στην κούνια, όμορφο στη ρούγα.
• Μπρος στα κάλλη τι είναι ο πόνος.

Π

---

Παιδιά

• Κάνε παιδιά να δεις καλό.
• Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα.
• Του παιδιού μου το παιδί,είναι δυο φορές παιδί μου.

Παράπονα

• Άλλος μαυρομάτα και άλλος τσιμπλομάτα.
• Δεν είμαι φαγάς, είμαι παραπονιάρης.

Πειθώς

• Λέγε-λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
• Όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος.

Πολιτική & Εξουσία

• Φωνή λαού οργή Θεού.
• Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.

Προβλήματα

• Όποιος δεν έχει παντρέψει κόρη και δεν έχει κτίσει σπίτι, δεν ξέρει τι θα πει πρόβλημα.

Προνοητικότητα

• Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά.
• Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.

Προσαρμογή

• Στο καλάθι δεν χωρεί, στο κοφίνι περισσεύει.
• Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
• Δεν κάνει ούτε στο σακί ούτε στο σακούλι.
• Ό,τι κάνει ο κόσμος, θα κάνει κι ο Κοσμάς.

Προσπάθεια

• Κάθε αρχή και δύσκολη.
• Δεν χωράνε δυο καρπούζια σε μια μασχάλη.

Σ

---

Σιγουριά

• Χαρτιά γραμμένα, στόματα βουλωμένα.
• Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.
• Στο τέλος ξυρίζουν το γαμπρό.
• Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
• Κάλλιο ένα και στο χέρι, παρά χίλια και καρτέρει.
• Μη δεις ψηλό και φοβηθείς, κοντό κι αναθαρρέψεις.
• Ακόμα δεν τον είδαμε και Γιάννη τον εβγάλαμε.
• Μην κουνάς τα πόδια σου πριν ανεβείς στο γάιδαρο.
• Μην παίζεις με τη φωτιά.

Σπίτι

• Άμα δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει.

Συγκρούσεις

• Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.
• Μαλώνουνε σαν τις κακές συννυφάδες.
• Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
• Όποιος φτύνει κατά πάνω, φτύνει τα μούτρα του.
• Φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης.

Σύγχυση

• Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια.
• Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.
• Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, αργεί να ξημερώσει.
• Απ' τη λεχώνα κι απ' τη μαμή, εχάθη το παιδί.

Συμβιβασμός

• Στην αναβροχιά, καλό είν' και το χαλάζι.
• Όπως μου βαράνε χορεύω.
• Απ' τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα.

Συμβουλές

• Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.
• Αν αρτυθείς να είν' αρνί, αν κλέψεις ναν' χρυσάφι, κι αν αγαπήσεις και καμιά να τη ζηλεύει η γειτονιά.

Συμφέρον

• Κοντά στο βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα.
• Δεν έγινα παπάς ν' αγιάσω, έγινα παπάς για να περάσω.
• Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει.
• Ο παπάς βλογάει πρώτα τα δικά του γένια.

Συναναστροφές

• Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
• Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ' αλληθωρίζεις.
• Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.
• Κατά φωνή και γάιδαρος.
• Πως πάνε οι στραβοί στον Άδη; ένας κοντά στον άλλονε.

Συνήθεια

• Καλόμαθε η γριά στα σύκα και εμπαινόβγαινε κι εζήτα.
• Έμαθα γδυτός και ντρέπομαι ντυμένος.
• Μεγάλο θάμα, τρεις μέρες.

Σχετικότητα

• Κλαίν' οι χήρες, κλαίν' κι οι παντρεμένες.
• Στους τυφλούς ο μονόφθαλμος βασιλεύει.
• Ο κακός γείτονας κάνει τον καλό νοικοκύρη.

Τ

---

Τέλος

• Τα στερνά νικούν τα πρώτα.
• Το μυρμήγκι, σαν είναι να χαθεί, βγάζει φτερά.
• Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.

Τύχη & Πεπρωμένο

• Όποιου του μέλλει να πνιγεί, δεν πάει από κρεμάλα.
• Αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει.
• Επαναλαμβανόμενη σύμπτωση παύει να είναι σύμπτωση.
• Ο καλός καλό δεν έχει.
• Κάθε ημέρα δεν είναι τ' Αϊ Γιαννιού.
• Αυτός κοιμάται κι η τύχη του δουλεύει.
• Η τύχη βοηθάει τον τολμηρό.

Υ

---

Υγεία

• Έχε τα πόδια σου ζεστά, την κεφαλή σου κρύα, τον στόμαχόν σου ελαφρύ,γιατρού δεν έχεις χρεία.
• Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις,την Κυριακή να μη λουσθείς, αν θέλεις να προκόψεις.
• Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος τον πονεί.
• Ο άρρωστος θέλει γιατρό κι ο πεθαμένος κλάμα.

Υπερβολές

• Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις.
• Σιγά μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου.
• Έκαψ' την καλύβα του να μη τον τρων' οι ψύλλοι.
• Όποιος έχει πολύ πιπέρι, ρίχνει και στα λάχανα.
• Όλα τα 'χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.
• Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
• Όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι.

Υποκρισία

• Κίνησε ο Οβριός για το παζάρι κι ήταν ημέρα Σάββατο.
• Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.
• Στην γειτονιά τριαντάφυλλο και μες στο σπίτι αγκάθι.

Υπόληψη

• Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
• Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.
• Κάλλια 'χω να με βλαστημούν, παρά να με λυπούνται.

Υπομονή

• Το καλό πράγμα αργεί να γίνει.
• Και τα καλά δεχούμενα, και τα κακά.
• Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.

Υποσχέσεις

• Μην τάξεις σ' άγιο κερί και σε παιδί κουλούρι.
• Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννάν' οι κότες.
• Ψάρια στο γιαλό, τόσο τα πουλώ.

Φ

---

Φαϊ

• Αν ήταν η ζήλια ψώρα, θα γέμιζε όλη η χώρα.
• Ν' άκουγε ο Θεός τον κόρακα, όλοι οι γάιδαροι θα ψοφούσαν.

Φιλία

• Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
• Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.
• Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
• Ο καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται.
• Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.
• Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει.
• Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.
• Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
• Δείξε μου τους φίλους σου, να σου πω ποιος είσαι.

Φόβος

• Ο φόβος φυλάει τα έρμα.
• Ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια.
• Άμα δεις λαγόν εμπρός σου, τρεις φορές καν' το σταυρό σου.
• Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται.
• Φοβάται ο Γιάννης το θεριό, και το θεριό το Γιάννη.
• Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται.
• Δε φοβάται ο παστουρμάς τ' αλάτι.

Φτώχεια

• Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
• Του φτωχού το εύρημα, ή καρφί ή πέταλο.
• Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει.
• Έχει ο σάκος άλευρα; Χριστός Ανέστη. Δεν έχει; θάνατον πατήσας.
• Ψωμί δεν έχουμε, τυρί ζητάμε.
• Τον φτωχό και το χωριάτη ξένη έγνοια το γερνάει.
• Η φτώχεια θέλει καλοπέραση.
• Όπου φτωχός κι η μοίρα του.
• Φτωχό τ' αρνί, πλατιά ουρά.
• Η φτώχεια φέρνει γκρίνια.

Φύση & Περιβάλλον

• Ο Μάης έχει τ' όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
• Να 'σαι καλά τον Αύγουστο που 'ναι παχιές οι μύγες.
• Ο Απρίλης με τα λούλουδα και ο Μάης με τα ρόδα.